تعریف سالمندی
تعریف سالمندی را میتوان اینگونه گفت: تغییرات فیزیولوژیک طبیعی، پیشرونده و خودبه خودی و غیر قابل بازگشت،که در آن قوای جسمی و روحی هر دو به نحو قابل توجهی رو به نقصان میگذارد.
سالمندی به عمر نزدیک به، یا بالاتر از، میانگین طول عمر بشر اشاره دارد و بنابراین بخش پایانی چرخهٔ حیات انسان است. افراد سالمند قابلیت‌های تجدید قوای محدودی دارند و بیش از دیگر بزرگسالان در معرض بیماری، سندرمها و کسالت هستند.
سالمندی را، بطور قراردادی، مترادف با شروع سن 65 سالگی می دانند.
پیری عبارت است از اضمحلال تدریجی در ساختمان و ارگانیسم بدن، که بر اثر دخالت عامل زمان، پیش می آید و تغییراتی را در ساختمان و عمل اعضاء مختلف بدن بوجود می آورد. سفید شدن مو و چین و چروک پوست، ریزش مو، کاهش قدرت دید، نقصان شنوایی، خمیدگی، کندی در تحرک، کاهش قدرت عضلانی، اختلال و آشفتگی در حافظه و ادراک، اختلال در جهت یابی، کاهش ظرفیت و کارآیی ریه ها و سیستم قلبی و عروقی از آن جمله اند.
جمعیت سالمند
بطور کلی به جمعیتی که بیش از 7 درصدآن به افراد بالای 60 سال اختصاص یابد جمعیت سالمند میگویند.
این بر مبنای تعریف سازمان جهانی بهداشت در کشورهای در حال توسعه است که مبنای سالمندی را 60 سال می دانند.
علل سالمندی جمعیت
- کاهش میزان موالید
- بالا رفتن متوسط طول عمر افراد
- کاهش میزان مرگ و میر
- مهاجرت
سالمندی در ایران
در ایران با ظاهر شدن آثار کنترل جمعیت از سال 1370 به بعد به تدریج از نسبت افراد کمتر از 15 سال کاسته شده است.
آخرین آمارها (آمار گیری سال 1395) نشان می دهند، در ایران 9.3 درصدجمعیت را سالمندان تشکیل می دهند. جمعیت سالمندان در استان های شمالی کشور بیشتر و در استان های جنوبی و جنوب شرقی کمتر است.
اکنون ۷۰ درصد جمعیت کشور را جمعیت فعال یعنی افراد بین ۱۵ تا ۶۰ سال تشکیل می دهند.
از سال ۱۳۸۵ که پنجره جمعیتی در کشور ما باز شد، جمعیت جوان زیاد شده و تعداد جمعیت سالمند در حال زیاد شدن داریم.
بر اساس آخرین آمار مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵ تعداد سالمندان کشورمان، ۷ میلیون و ۴۵۰ هزار نفر است.
این پنجره تا حدود حداکثر سه دهه دیگر شروع به بسته شدن می کند و در سال ۲۰۵۰ میلادی یعنی حدود ۳۳ سال دیگر حدود ۳۰ درصد جمعیت کشورمان را سالمندان تشکیل خواهند داد.
بنابراین حدود ۱۵ سال آینده جمعیت سالمند کشورمان دو برابر خواهد شد.
تعریف سالمندی از جنبه های مختلف
سن زیستی
بستگی به کیفیت زندگی فرد دارد. گذشت زمان، بیماریها، استرس و … باعث کاهش کفایت زیستی میشود.
نکته: در برنامه ریزی مراقبتی باید به تفاوت سن تقویمی و سن زسیتی توجه نمود.
سن روان شناختی
ظرفیت سازگاری فرد با محیط.
حافظه، مهارت های یادگیری، هوش، احساسات و هیجانات، انگیزه و امید و … سن روانشناختی به وضعیت مغزی ارتباط دارد اما وضعیت مغزی ارتباطی به سن ندارد.
سن عملکردی (Functional)
ظرفیت فرد برای کار در جامعه نسبت به هم سالانش
سن اجتماعی
رفتار اجتماعی فرد نسبت به سن تقویمی.
سن تقویمی
- 64-45 میانسال
- 74-65 سال مسن یا سالمند جوان
- 84-75 سالمند پیر سال
- 85 به بالا : کهن سال
سازمان بهداشت جهانی و تعریف سالمند
WHO (سازمان بهداشت جهانی) دوره سالمندی را اینگونه طبقه بندی می کند:
- 45-59 میانسال
- 60-74 سالمند جوان
- 75-90 سالمند
- 90 به بالا خیلی سالمند
نظریه‌های سالمندی
نظریه‌های ارائه شده در مورد سالمندی عبارتند از :
الف) نظریه‌های زیست شناختی که به سه دسته تقسیم می شوند:
1 – نظریه ایمنی
2 – نظریه پیر شدن سلولی
3 – نظریه رادیکال آزاد
ب) نظریه‌های روان شناختی
ج) نظریه‌های جامعه شناختی که به چهار دسته تقسیم می‌شوند:
1 – نظریه عدم تعهد
2 – نظریه فعالیت
3 – نظریه استمرار
4 – نظریه تعاملی
هر یک از نظریه‌های ذکر شده توجیهاتی جهت روند پیری فراهم می آورد و آگاهی از آنها مهم می باشد، زیرا این نظریه‌ها می توانند شبکه ای از اطلاعات را بوجود آورده که براساس آن تصمیمات عملی برای سالمندان گرفته شود.
شاید برای شما مفید باشد: