سالمندی چیست ؟ تعریف سالمندی
سالمندی چیست ؟ تعریف سالمندی را میتوان اینگونه گفت : تغییرات فیزیولوژیک طبیعی ، پیشرونده و خودبه خودی و غیر قابل بازگشت ، که در آن قوای جسمی و روحی هر دو به نحو قابل توجهی رو به نقصان میگذارد.
سالمندی به عمر نزدیک به ، یا بالاتر از، میانگین طول عمر بشر اشاره دارد و بنابراین بخش پایانی چرخهٔ حیات انسان است . افراد سالمند قابلیت‌های تجدید قوای محدودی دارند و بیش از دیگر بزرگسالان در معرض بیماری ، سندرمها و کسالت هستند .
سالمندی را ، بطور قراردادی ، مترادف با شروع سن 65 سالگی می دانند .
پیری عبارت است از اضمحلال تدریجی در ساختمان و ارگانیسم بدن ، که بر اثر دخالت عامل زمان ، پیش می آید و تغییراتی را در ساختمان و عمل اعضاء مختلف بدن بوجود می آورد . سفید شدن مو و چین و چروک پوست ، ریزش مو، کاهش قدرت دید ، نقصان شنوایی ، خمیدگی ، کندی در تحرک ، کاهش قدرت عضلانی ، اختلال و آشفتگی در حافظه و ادراک ، اختلال در جهت یابی ، کاهش ظرفیت و کارآیی ریه ها و سیستم قلبی و عروقی از آن جمله اند .
جمعیت سالمند
بطور کلی به جمعیتی که بیش از 7 درصد آن به افراد بالای 60 سال اختصاص یابد جمعیت سالمند می گویند .
این بر مبنای تعریف سازمان جهانی بهداشت در کشورهای در حال توسعه است که مبنای سالمندی را 60 سال می دانند .
علل سالمندی جمعیت
- کاهش نرخ جمعیت
- بالا رفتن متوسط طول عمر افراد
- کاهش میزان مرگ و میر
- مهاجرت
سالمندی در ایران
در ایران با ظاهر شدن آثار کنترل جمعیت از سال 1370 به بعد به تدریج از نسبت افراد کمتر از 15 سال کاسته شده است .
آخرین آمارها ( آمار گیری سال 1395 ) نشان می دهند ، در ایران 9.3 درصد جمعیت را سالمندان تشکیل می دهند . جمعیت سالمندان در استان های شمالی کشور بیشتر و در استان های جنوبی و جنوب شرقی کمتر است .
اکنون ۷۰ درصد جمعیت کشور را جمعیت فعال یعنی افراد بین ۱۵ تا ۶۰ سال تشکیل می دهند .
از سال ۱۳۸۵ که پنجره جمعیتی در کشور ما باز شد ، جمعیت جوان زیاد شده و تعداد جمعیت سالمند در حال زیاد شدن است .
بر اساس آخرین آمار مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵ تعداد سالمندان کشورمان ، ۷ میلیون و ۴۵۰ هزار نفر است .
این پنجره تا حدود حداکثر سه دهه دیگر شروع به بسته شدن می کند و در سال ۲۰۵۰ میلادی یعنی حدود ۳۳ سال دیگر حدود ۳۰ درصد جمعیت کشورمان را سالمندان تشکیل خواهند داد .
بنابراین حدود ۱۵ سال آینده جمعیت سالمند کشورمان دو برابر خواهد شد .
تعریف سالمندی از جنبه های مختلف
سن زیستی
بستگی به کیفیت زندگی فرد دارد . گذر زمان ، بیماریها ، استرس و … باعث کاهش کفایت زیستی میشود .
نکته : در برنامه ریزی مراقبتی باید به تفاوت سن تقویمی و سن زسیتی توجه نمود .
سن روان شناختی
ظرفیت سازگاری فرد با محیط .
حافظه ، مهارت های یادگیری ، هوش ، احساسات و هیجانات ، انگیزه و امید و … سن روانشناختی به وضعیت مغزی ارتباط دارد اما وضعیت مغزی ارتباطی به سن ندارد .
سن عملکردی (Functional)
ظرفیت فرد برای کار در جامعه نسبت به هم سالانش
سن اجتماعی
رفتار اجتماعی فرد نسبت به سن تقویمی .
سن تقویمی
- 64-45 میانسال
- 74-65 سال مسن یا سالمند جوان
- 84-75 سالمند پیر سال
- 85 به بالا : کهن سال
سازمان بهداشت جهانی و تعریف سالمند
WHO (سازمان بهداشت جهانی) دوره سالمندی را اینگونه طبقه بندی می کند :
- 45-59 میانسال
- 60-74 سالمند جوان
- 75-90 سالمند
- 90 به بالا خیلی سالمند
نظریه‌های سالمندی
نظریه‌های ارائه شده در مورد سالمندی عبارتند از :
الف) نظریه‌های زیست شناختی که به سه دسته تقسیم می شوند :
1 – نظریه ایمنی
2 – نظریه پیر شدن سلولی
3 – نظریه رادیکال آزاد
ب) نظریه‌های روان شناختی
ج) نظریه‌های جامعه شناختی که به چهار دسته تقسیم می‌شوند:
1 – نظریه عدم تعهد
2 – نظریه فعالیت
3 – نظریه استمرار
4 – نظریه تعاملی
هر یک از نظریه‌های ذکر شده توجیهاتی جهت روند پیری فراهم می آورد و آگاهی از آنها مهم می باشد، زیرا این نظریه‌ها می توانند شبکه ای از اطلاعات را بوجود آورده که براساس آن تصمیمات عملی برای سالمندان گرفته شود .
شاید برای شما مفید باشد :