حس عمقی در سالمندان
حس عمقی در سالمندان
مقدمه : سالمندی هنگام تغییرات سلولی و اندامها میباشد. این تغییرات در سیستم تعادلی و حرکتی رخ میدهد و سالمند در هنگام فعالیت دچار مشکلاتی می گردد.
لذا سالمند کندتر و کم تعادلتر می گردد. احتمال سقوط نیز افزایش میابد و لذا سالمندان بیشتر دچار حادثه می گردند و یا از ترس سقوط گوشه گیر و منزوی می گردند که تمامی موارد بر سبک زندگی سالمند اثر منفی دارد.
بحث : حس عمقی حسی است که بوسیله آن فرد حرکت و موقعیت اعضای بدن خود را درک می‌نماید. تمامی اندامهای بدن دارای حسگرهایی هستند که میتوانند اطلاعات لازم را به سمت مغز ارسال کنند . این حسگرها در عضلات و تاندونها و مفاصل وجود دارند . بخشی از این اطلاعات مربوط به حفظ تعادل بدن میباشند.حسگرهای تعادل در گوش و گردن وجود دارند.
حس عمقی به دو صورت است:
- خودآگاه (ادراکی)
- ناخودآگاه (غیر ادراکی)
سیستم لابیرنتی گوش خود یک نوع تخصصی شده سیستم عمقی است. سیستم لابیرنتی به همراه سیستم عمقی و بینایی در سه عملکرد با هم تعامل و همکاری می کنند.
- آگاهی ازحرکات در وضعیت های مختلف بدن در فضا
- حفظ قامت
- حفظ تعادل
- ثبات چشمی در فضا موقع حرکت سر
این چهار عملکرد منجر به انجام امور زیر می شود
- درک حرکات
- ایجاد الگوهای جرکتی مورد نیاز
- ایجاد مهارتهای حرکتی
- کنترل حرکات چشمی
حس عمقی که دائما مغز را بمباران می کند، اطلاعات مورد نیاز برای اجازه ی انجام تطابقات جزئی در وضعیت بدن، حین حرکت را فراهم می کند. در واقع سیستم عمقی مسئول درک وضعیت مفاصل در فضا است. گیرنده های این حس در پوست و مفاصل وجود دارند.مفاصل نزدیک به تنه مانند لگن و شانه بیشترین فیدبک حس عمقی را نسبت به سایر مفاصل دیگر به سیستم اعصاب مرکزی وارد می کنند.
علائم ضعف حس عمقی :
- زمین خوردن
- پیچ خوردن مکرر مچ پا
- مشکل در پوشیدن لباس
- برخورد اندامها با اشیا و موانع
پیامدهای ضعف حس عمقی :
- کم تحرکی حس عمقی در سالمندان
- افسردگی حس عمقی در سالمندان
- خطرات محیطی مانند تصادفات حس عمقی در سالمندان
- سقوط حس عمقی در سالمندان
- آشفتگی حس عمقی در سالمندان
- قطع ارتباطات اجتماعی حس عمقی در سالمندان
- شکستگی استخوان اندامها بخصوص ران و مچ دست حس عمقی در سالمندان
حس عمقی در سالمندان
درمان وتوانبخشی
در صورت بروز هر گونه تغییر در تحرک سالمند میبایستی با پزشک یا فیزیوتراپیست مشاوره کرد تا علت مشخص گردد. چنانچه نیاز درمان دارویی صورت پذیرد و یا اقدامات توانبخشی مانند فیزیوتراپی و یا کاردرمانی صورت پذیرد. در صورت نیاز کفش مخصوص و یا عصا نیز طراحی و تجویز گردد.
حس عمقی در سالمندان
بیماریهایی که باعث ضعف حس عمقی میگردند :
- دیابت و فشار خون
- ویروس ها و باکتری ها
- عفونت گوش
- سکته وآسیب مغزی یا تومور
- وراثت
- سیگار کشیدن
- مواد مخدر و الکل
- استرس
- مصرف بعضی دارو‌ها
حس عمقی در سالمندان
نکاتی برای تقویت حس عمقی :
- کنترل بیماریهای موثر بر اعصاب حسی
- انجام ورزش مستمر
- کنترل قند
- عدم مصرف سیگار و الکل
- بکارگیری روش های توانبخشی حس عمقی
- تمرینات تعادلی
- ورزش های کششی
- یوگا
حس عمقی در سالمندان
بعضی از تمرینات تقویتی حس عمقی
- حرکات آزاد اندام ها
- ماساژ اندامها
- تمرین مجسمه؛ در حالت چهار دست و پا، دست و پای مخالف را بالا ببرد
- هل دادن و کشیدن وسایل
- کف زدن و پازدن
- پرتاب و گرفتن توپ
- استفاده از تخته تعادل و توپ تمرین
- کشش مفاصل و عضلات
البته مانند همیشه پیشنهاد ما در خصوص مشکلات و ناراحتی های بوجود آمده در سالمندان، مراجعه و یا مشورت با پزشک وی می باشد.ممکن است برخی از کارهای اعلام شده برای افراد با شرایط متفاوت مناسب نباشد.
دکترحمیدرضا اشراقی
معاون سلامت بنیاد سالمندی
