روز جهانی دیابت
به مناسبت روز جهانی دیابت . بیماری تلخ با طعم شیرین/ با افزایش سن و رسیدن به سنین سالمندی 70 ـ 60 سالگی ، بروز دیابت افزایش مییابد. در این سنین شیوع دیابت 3 برابر بیش از سنین میانسالی است.
شمار افرادی كه با داشتن نیم قرن سابقه دیابت در دهه های هفتاد ، هشتاد و نود عمر خود، سرحال و فعالند رو به افزایش است ولی چه بسا برخی افراد با سابقه 50 ـ 40 سالهی دیابت باید مشكلات مربوط به آسیب ناشی از دیابت و نیز مشكلات مربوط به افزایش سن را بپذیرند.
یكی از مشكلات دیابت در افراد مسن آن است كه شخص ممكن است مبتلا به بیماری دیگری نیز باشد كه كنترل قندخون را مشكل تر سازد. به علاوه ممكن است بیمار به علت بالا بودن قندخون در طی چند سال قبل از تشخیص، دچار عوارض دیابت شود و این عوارض در سنین كهنسالی بروز كند.
وضعیت سلامت افرادی كه از كودكی مبتلا به دیابت بوده اند ممكن است در سنین بالا به دلیل عوارض دراز مدت دیابت كه در حال پیدایش هستند رو به ضعف بگذارد.
اگر فرد دیابتی تحت مراقبت فردی مسئول قرار گیرد و اگر بیمار همكاری خوبی داشته باشد امكان كنترل مناسب قندخون فراهم خواهد بود. پ
روز جهانی دیابت
تشخیص دیابت در سالمندان
نشانه های بیماری دیابت در سالمندان كمتر از افراد كم سال مشهود است. سالمندان معمولاً دچار تشنگی شدید یا افزایش و تكرر ادرار نمیشوند، اما ممكن است بی حال و مریض احوال باشند و یا علی رغم اشتهای طبیعی ، وزنشان به تدریج كم شود. از این رو انجام آزمایش خون برای بررسی وجود قندخون بالا در افراد كهنسال ضروری است و باید به عنوان جزئی از معاینه معمول آنها به شمار آید زیرا در این افراد ممكن است ماهها یا سالها پس از آسیب بافتی ناشی از افزایش قندخون دیابت تشخیص داده شود.
معیارهای آزمایشگاهی تشخیص دیابت در سالمندان همچون دیگر گروههای سنی است ولی آنچه اهمیت دارد توجه به احتمال وجود دیابت با علامتهای بالینی بسیار خفیف و غیر اختصاصی و انجام بررسی های آزمایشگاهی لازم برای كشف آن است.
روز جهانی دیابت
افت قند خون فرد در سالمند دیابتی
در هر فرد مبتلا به دیابت ، قندخون باید در محدوده طبیعی ( یعنی 110 ـ 70 میلی گرم در دسی لیتر ) باشد ولی افرادی كه قندخون طبیعی دارند بیش از افرادی كه قندخون آنها بالاتر از محدوده طبیعی است ، در معرض افت قندخون هستند.
افراد جوان در مقایسه با سالمندان ، معمولاً حملات ناشی از افت قندخون را سریعتر شناسایی و درمان میكنند. به دنبال افت قندخون تغییراتی در جریان خون مغز رخ میدهد كه ممكن است سرخرگهای سفت شده ی سالمندان نتوانند این تغییرات را به راحتی بپذیرند. سالمندان دیابتی كه تنها زندگی میكنند ممكن است بر اثر افت قندخون زمین بخورند یا بی هوش شوند.
پایین افتادن قندخون موجب لرزیدن شخص و در نتیجه پایین آمدن دمای بدن نیز میشود. در افراد سالمند ممكن است به دلالیل مختلف بدون پایین آمدن قندخون نیز دمای بدن پایین بیاید.
نشانه های آغاز حمله افت قندخون
اغتشاش شعور یا فراموشی ، رنگ پریدگی، تعریق، تحریك پذیری و كندی چشمگیر در واكنشها ، از افت قندخون حكایت دارد. در صورت مشاهده این علامتها باید سریعاً قندخون اندازه گیری شود. اگر نمیتوانید قندخون را اندازه بگیرید، اندكی قند به بیمار بخورانید و آثار آن را مشاهده كنید.
انجام حركات و فعالیتهایی كه فرد به آنها عادت ندارد میتواند به پایین افتادن قندخون كمك كند ، مثلاً در هوای آفتابی كه معمولاً سالمندان علاقه به انجام كارهای باغبانی دارند، ممكن است چنین حالتی رخ دهد.
توجه داشته باشید كه در هوای سرد ، خطر افت قندخون و افت دمای بدن مضاعف می شود، لذا در صورت امكان ، اینگونه مواقع نزد بستگان خود بمانید تا هوا بهتر شود. فرد سالمند ممكن است خوردن یك وعده غذا را فراموش كند، از این رو بهتر است اوضاع را تحت نظر داشته باشید.
افزایش قندخون یا هیپرگلایسمی
بالا بودن غلظت قندخون سبب بیماری و بروز مشكلات ذهنی میشود ولی عدهای از سالمندان سطوح فوق العاده بالای قندخون را بدون داشتن شكایت چندانی به خوبی تحمل میكنند.
علامتهای بالا رفتن قندخون شامل تكرر ادرار یا بی اختیاری در دفع ادرار و تشنگی است. سالمندان به سهولت دچار كم آبی میشوند زیرا ممكن است نتوانند مایعات كافی بنوشند تا ادرار زیاد دفع شده را جبران كنند و به همین دلیل به دنبال بالا رفتن قندخون ، خستگی، خواب آلودگی، گیجی و آشفتگی در آنها پدید میآید. یك عفونت ویروسی جزئی ممكن است سبب افزایش بیشتر قندخون شود، لذا اندازه گیری مرتب قندخون و اقدام لازم در صورت بالا بودن آن بسیار حائز اهمیت است.
فرد سالمندی كه تحت درمان با قرص های خوراكی پایین آورنده ی قندخون یا انسولین قرار دارد ، در صورت بروز مكرر هر یك از علامتهای افت، ازدیاد و یا نوسان بیش از اندازه قندخون باید به پزشك مراجعه كند.
روز جهانی دیابت
درمان
قرص های خوراكی پایین آورنده قندخون
هشتاد تا نود درصد افرادی كه پس از 60 سالگی دیابت آنها تشخیص داده میشود، بدون مصرف انسولین با موفقیت قابل درمان هستند، اما باید توجه داشت در مواقعی كه واقعاً نیاز به تزریق انسولین وجود دارد نباید پزشك را تحت فشار قرار دهید و نباید از تزریق انسولین سر باز زنید.
در صورتی كه نگران فراموش كردن مصرف مرتب داروی خود هستید، قرص های لازم روزانه یا هفتگی را در ظرف خاصی كه در دسترس بوده و در موارد نیاز به آسانی بتوان قرص را از آن خارج ساخت، قرار دهید. روز جهانی دیابت روز جهانی دیابت
هر چه سن بالاتر باشد، احتمالاً داروی بیشتری باید مصرف شود كه این داروها ممكن است با هم تداخل نیز داشته باشند. از این رو بهتر است داروهای خود را به پزشك نشان دهید. روز جهانی دیابت
انسولین
بسیاری از سالمندان خود آمپولهای انسولین را تزریق و مقدار انسولین مورد نیاز را تعیین میكنند . با این همه برخی سالمندان دارای مشكلات بینایی، كند بودن حركات و قوه درك هستند . اگر كشیدن انسولین به درون سرنگ یا تزریق آن برای فرد سالمند مشكل باشد، باید ساده ترین رژیم مؤثر انسولین برای وی تجویز شود. خشك بودن مفاصل ، محل های تزریق انسولین را در افراد سالمند محدود میكند. روز جهانی دیابت
اگر سالمند دیابتی قادر به كشیدن انسولین به داخل سرنگ و تزریق آن میباشد، تنها مراقبت از دریافت انسولین مورد نیاز روزانه كافی است، اما اگر سالمند دیابتی به
قادر به تزریق انسولین نیست، مقدار مورد نیاز روزانه یا هفتگی باید توسط پرستار یا فردی كه از وی مراقبت میكند داخل سرنگ كشیده شود و به صورت آماده در یخچال نگهداری گردد. البته توجه داشته باشید در صورتی كه لازم است تزریق انسولین NPHو رگولار ( كریستال) در یك نوبت به صورت مخلوط انجام شود، مخلوط این دو را حداكثر تا 15 دقیقه قبل از تزریق میتوان داخل سرنگ كشید و نگهداری كرد. روز جهانی دیابت
اگر مقدار قندخون با یك بار تزریق در روز كنترل نمیشود و لازم است تزریق دوبار در روز انجام شود ، باید سرنگ مربوط به هر نوبت مشخص باشد تا در زمان مناسب توسط بیمار تزریق گردد. این كار همچنین به ما كمك خواهد كرد كه از روی خالی شدن سرنگ مطمئن شویم كه تزریق مربوطه انجام شده و بیمار آنرا فراموش نكرده است. روز جهانی دیابت
روز جهانی دیابت
مراقبت از سالمندان دیابتی
مراقبتهای كلی
هر فرد سالمند باید نوشته ای حاوی اطلاعات مربوط به بیماری فعلی ، قبلی و اعمال جراحی انجام شده ، داروهایی كه مصرف میكند یا نسبت به آنها حساسیت دارد را همیشه همراه داشته و به تمام پزشكانی كه به ویژه در هنگام فوریتهای پزشكی مراجعه میكند ( افراد مسن معمولاً به پزشكان متعددی مراجعه میكنند) ارائه دهد. توجه داشته باشید كه لازم است فرد دیابتی بیماری خود را به تمام كسانی كه نزد آنها میرود، یادآوری كند . عوارض ناشی از دیابت از جمله فوریتهای مربوط به بالا یا پایین بودن قندخون نزد سالمندان دیابتی مشكل تر است. از این رو باید مراقبت خاصی از آنها به عمل آید تا از بروز این عوارض جلوگیری شود. روز جهانی دیابت
توجه كنید كه سكته های قلبی در مبتلایان به دیابت ممكن است با درد زیادی همراه نباشد و حتی گاهی بدون علامت باشد،از این رو سالمندان نباید بدون نظر پزشكان متخصص قلب و عروق ورزش ها و فعالیتهای بدنی سنگین انجام دهند. روز ج هانی دیابت
روز جهانی دیابت
اگر از فرد سالمند دیابتی زمین گیر شده ای مراقبت میكنید ، پوست او را به ویژه در نواحی تحت فشار از آسیب دیدن حفظ نمایید و در مورد جلوگیری از ایجاد زخم بستر با پرستار یا پزشك مربوطه صحبت كنید. روز جهانی دیابت
تمیز نگه داشتن تمام قسمتهای بدن بسیار اهمیت دارد زیرا میكروب میتواند از راه ترك های كوچك پوست به داخل راه یافته و عفونت جدی ایجاد كند. افراد سالمند ممكن است به هنگام شستشو به كمك احتیاج داشته باشند. امكان دارد پوست پس از شستشو خیلی خشك شود كه میتوان پس از استحمام و شستشو با یك كرم ملایم و روغن مخصوص آنرا چرب كرد.
یبوست میتواند یكی از نشانه های بالا رفتن قند خون باشد زیرا افزایش ادرار موجب كم آب شدن بدن و جذب اضافی مایعات از روده ها شده و موجب بروز یبوست می شود. با نوشیدن مایعات فراوان و كنترل قندخون میتوان مشكل یبوست را حل كرد. روز جهانی دیابت
عفونتهای مجاری ادراری در زنان مسن و مبتلایان به دیابت
عفونتهای مجاری ادراری در زنان مسن و مبتلایان به دیابت شایع است.ممكن است بوی ناخوشایند و تند ادرار توجه شما را به این عفونتها جلب كند. در این موارد حتماً بیمار را برای دریافت داروی لازم نزد پزشك ببرید. روز جهانی دیابت
اندازه گیری مرتب قندخون و ثبت آن مانند هر فرد دیگری بسیار حائز اهمیت است.آزمایش قندخون بهترین راهنما برای دانستن وضعیت قندخون بیمار است. اگر سالمندی نتواند قندخون خود را اندازه بگیرد، باید فرد دیگری این كار را انجام دهد. روز جهانی دیابت
مراقبت از چشمها
بیشتر سالمندان به علت مشكلات بینایی كه با بالا رفتن سن ایجاد میشود، عینك میزنند ولی فرد مبتلا به دیابت هرگز نباید نسبت به تغییرات بینایی خود بی توجه باشد و آنها را با مشكلات سالمندی و پیری ربط دهد. روز جهانی دیابت
مشاهده افزایش عوارض ناشی از آسیب بافتی در دیابت از جمله رتینوپاتی (بیماری شبكیه چشم ) در افرادی كه بیش از 5 سال از آغاز ابتلای آنها به دیابت میگذرد طبیعی میباشد. هر كسی ممكن است در سنین بالا به آب مروارید دچار شود ولی این بیماری در دیابتیها شایعتر است. تاری دید نیز یكی از علامتهای آب سیاه ( گلوكوم : بالا رفتن فشار داخل چشم) است كه درمان پذیر میباشد و در دیابتی ها شایعتر است . از دیگر علل تاری دید در دیابتی ها بالا رفتن میزان قندخون است. روز جهانی دیابت
هیچوقت قبل از معاینه مجدد توسط چشم پزشك ، اقدام به خرید عینك جدید نكنید زیرا در این صورت ممكن است پول خود را هدر داده باشید. مراقبت از پاها روز جهانی دیابت
روز جهانی دیابت
زخم پا یكی از دلایل شایع بستری شدن سالمندان دیابتی در بیمارستان است. افراد مسن باید باید هر روز پاهای خود را بازبینی كنند و برای بازبینی دقیق میتوانند از آینه و چراغ رومیزی كمك گیرند. اگر سالمند به دلیل خشكی بدن نمیتواند پاهای خود را خوب وارسی كند، باید از فرد دیگری كمك بخواهد .
· پاها باید هر روز شسته و خشك و در صورت لزوم چرب شوند.
· هر روز باید جورابهای تمیز پوشیده شود.
· ناخن های پا باید صاف كوتاه گردند تا لبه های تیز نداشته باشند و هیچگاه از ته بریده نشوند. روز جهانی دیابت
· اگر جریان خون پاها ضعیف شده است باید در زمستان آنها را گرم نگه داشت. پوشیدن كفش و پوتینهایی كه آستر پشمی یا كركی دارند سودمند است. روز جهانی دیابت
· همواره از پوشیدن كفش، دمپایی یا جورابهای تنگ خودداری شود.
· در صورت مشاهده هر پدیده غیرعادی در پاها باید فوراً با پزشك متخصص تماس گرفت. علامتهای خطر عبارتند از : سخت شدن پوست در قسمتی از كف پاها ، وجود كرختی و بی حسی در قسمتی از پاها و چنگالی یا خمیده شدن انگشتان پا.
تغذیه مناسب
تغییر عادات غذایی پس از هفتاد سال برای فرد دشوار است.سعی كنید عادات غذایی افراد سالمند دیابتی را یكباره تغییر ندهید . شاید اعمال تغییرات لازم برای تمام جزئیات برنامه غذایی، 6 ماه طول بكشد.
بیسكویت های پرفیبر ساده را به جای انواع قندی آنها استفاده كنید. پس از چند هفته، مقدار اندكی سبوس گندم به غلات و دسرها اضافه كنید.
سعی كنید لوبیای بیشتری مصرف نمایید و گاهی سوپ عدس بخورید. به تدریج سعی كنید نان كامل را جایگزین آن كنید.
درباره میزان غذایی كه میخورید دقت كنید و آن را با مقدار غذای مورد نیازتان تنظیم نمایید به گونه ای كه وزن مطلوب خود را كسب كنید و در همان وزن باقی بمانید.
بنیاد فرهنگ سالمندی/ معاونت اجتماعی و فرهنگی
م
شاید برای شما مفید باشد :
روز جهانی سالمند
روز جهانی دیابت
