ازدواج سالمندان
ازدواج سالمندان
مقدمه : دوران سالمندی هدیه ای الهی است که تنها انسان های ویژه و نظر کرده خاص خداوند به آن می رسند. یعنی کسانی که خداوند برای آنها عمری طولانی خواسته و آنها به آن رسیده اند. پس باید این دوران همچون دوران دیگر زندگی سرشار از صفا و جنب و جوش و تجربه های ناب و دل انگیز باشد.
اما متاسفانه یکی از معضلات همین سنین برای برخی از سالمندان به دلیل از دست دادن همراه و شریک زندگی خود ، دوران تنهایی و غم است.
ازدواج سالمندان یکی از بهترین تمهیدات برای بهبود شاخص‌های کیفیت زندگی(جسمی روانی،بهداشتی ،اجتماعی و معنوی) در سالمندان است. البته هنگامی که برخی از سالمندان برای کاهش مشکلات زندگی ، تصمیم به ازدواج و یافتن شریک مناسب می گیرند متاسفانه پذیرش ازدواج سالمندان در جامعه و از سوی فرزندان و اطرافیان با سختی هایی روبروست.
بحث: آمار جمعیتی کشور نشان می دهد رشد جمعیت سالمندی ایران تا سال 1404 سه برابر رشد جمعیت کشور می شود. بر اساس اطلاعات مرکز آمار ایران، 9درصد مردان سالمند و 49درصد زنان سالمند بدون همسر و تنها زندگی می‌کنند. بیش از 70 درصد مردان و 30 درصد زنان تنهای سالمند، احساس نیاز به ازدواج مجدد را به فرزندان خود ابراز می‌کنند.
بر اساس آمارهای جهانی درصد تنهایی زنان سالمند بیش از مردان است و مردان بالای ۶۵ سال هفت درصد و زنان بیش از ۵۰ درصد در تنهایی سالمندی به سر می‌برند. موانع فرهنگی و عرفی متعدد و باورهای غلط روند ازدواج سالمندان را با مشکل مواجه کرده است.
ازدواج در سالمندان فقط غریزی نیست
زندگی مشترک یا ازدواج نیازی فطری است . یکی از اصلی ترین عوامل انگیزشی برای ازدواج در سنین جوانی، نیاز مفرط و غریزه قدرتمند جنسی است اما ازدواج سالمندان از روی غریزه محض نیست بلکه سالمند با نگاهی دیگر به ازدواج به دنبال شخصی برای همدلی، همفکری و هبستگی است. نیاز داشتن به یک همراه و همدل در زندگی مهم ترین عامل برای ازدواج سالمندان است.
ازدواج سالمندان سبب بهبود روحیه میگردد
داشتن همسر در سالمندی سبب تقویت روحیه در افراد کهنسال می شود زیرا یک همدل و همراه نیازهای روحی او مانند دوست داشته شدن، همدلی، حمایت و احساس نیاز به صمیمیت را برطرف می کند .
حمایت در زمان اضطرار
درست است که در ازدواج سالمندان زوجین سالمند هستند و هر دو نیاز به مراقبت از خود دارند اما در این ازدواج هر دو نفر در شرایط اضطرار می توانند به داد یکدیگر برسند و حضور آنها در کنار هم باعث پرشدن خلاء عاطفی و افزایش روحیه و انگیزه می شود.
ایجاد شادی و نشاط در زندگی
اکثر سالمندان روزهای خود را در تنهایی سپری می کنند و پیری و کهن سالی برایشان به کابوسی تکراری و اجباری بدل می شود. آنها با ازدواج می توانند زندگی سالم و پرنشاطی را برای خود رقم بزنند و یار و همدم پیدا کنند.
ایجاد الگوی اجتماعی برای ازدواج
ترویج ازدواج در میان سالمندان تنها به گسترش، تعمیق و حتی اصلاح و ارتقای ازدواج جوانان نیز کمک می کند، زیرا جوانان وقتی بزرگسالان را می بینند که درمقابله با مشکل تنهایی، ازدواج می کنند، به ازدواج ترغیب می شوند.
افزایش امید به زندگی
در تحقیقات زیادی ثابت شده است ازدواج سالمندی، استرس های آن ها را کمتر می کند و سالمندانی که در این دوره از زندگی شان ازدواج کرده اند، عمر طولانی تری دارند.
کاهش میزان بیماری
هر فرد، در هر سنی، نیازمند مورد توجه بودن و محبت است، این درحالی است که افرادی که تنها زندگی می کنند به دلیل عدم ارضای نیازهای عاطفی سیستم بدنیشان تعضیف می شود و رفته رفته موجب درماندگی و بیماری آن ها خواهدشد و اینجاست که نقش یک همدم جلوه بیشتری پیدا می کند.
بهبود تغذیه
تنهایی یا احساس تنهایی اثرات بسیار عمیقی بر جای می گذارد و حتی بر میزان خوردن غذا و متابولیسم و تغییرات بیولوژیکی نیز موثر است. احساس تنهایی حتی میزان مصرف داروهای آرامبخش و مسکن را در سالمندان افزایش می دهد.
دیگر مزایای ازدواج سالمندان:
- افزایش سطح حمایت عاطفی و رضایت از زندگی
- افزایش امید به زندگی
- بیرون آمدن از حالت افسردگی و انزوا
- کمک به شادابی
- بهبود شرایط سلامتی
- کاهش سطح استرس
- در کنار یکدیگر بودن و حل مشکلات همدیگر
- یاری رساندن به همدیگر
- کاهش میزان بیماریهای اعصاب و روان
- کند شدن روند فراموشی و آلزایمر
- کاهش آشفتگی
- کم شدن خودکشی
- کاهش یاس و نا امیدی
- تقویت عزت نفس و اعتماد به نفش
- افزایش خودکارآمدی
- بالا رفتن کیفیت زندگی
- بهبود خلق و رفتار
مشکلات ازدواج سالمندان
متاسفانه عرف اجتماعی در ایران برای افراد سالمندی که ازدواج نکرده اند و یا آنهایی که همسرانشان را از دست داده اند حقی قائل نمی شود.
خانواده ها گمان می کردند این افراد نیاز عاطفی، روحی و روانی، جنسی ندارند به همین دلیل مانع ازدواج آن ها می شدند و همین موضوع مشکلات زیادی را برای سالمندان ایجاد می کرد که مهم ترین آن تنهایی بود.
در حال حاضر جامعه در حال بسترسازی و فرهنگ سازی است و نسبت به سال های گذشته خانواده ها و فرزندان برای سالمندان حق ازدواج نیز قائل می شوند چرا که به این نتیجه رسیده اند ازدواج این افراد مانع مرگ تدریجی شده و حق حیات دوباره ای به سالمندان می دهد.
برخی از فرزندان با استخدام پرستار می پندارند توانسته اند تمام مشکلات پدر و مادر سالمند خود را برطرف کنند در حالی که تنهایی و مشکلات سالمند با استخدام پرستار اتمام نمی یابد و او نیاز به یک همد و همراه دارد.یکی از مسائل مهم در ازدواج سالمندان این است که فرزندان یکی از زوج ها فکر می کنند که فرد جدیدی که وارد خانواده شده جای پدر یا مادر آن ها را گرفته، در حالی که پدر یا مادر آنان به علت ورود این فرد آن ها را ترک و یا فوت نکرده است .
ازدواج ناموفق در سالمندی
اگر سالمندان با هم سن خود ازدواج کنند مشکلی ایجاد نمی شود و مطمئنا از سوی او درک می شوند اما متاسفانه در برخی از موارد افراد سالمند با دختران کم سن مجرد ازدواج می کنند و مشکلاتی برای هر دو طرف به وجود می آید. دلیل این ازدواج ها معمولا مسائل مالی است.
ازدواج سالمندان با هم سن خودشان ایرادی ندارد اما در همین موارد نیز اگر فرزندی از زندگی قبلی وجود داشته باشد، بعضا باعث آسیب می شود.پس سالمندانی که حقوق ودرآمد کافی دارند باید ازدواج کنند. ازدواج ناخوشایند و ناموفق به سلامت افراد در درون سالمندی آسیب می زند و ازدواج موفق و شاد در سلامت پیرترین گروه های سنی تاثیر مثبت دارد.
ضرورت تبلیغ و فرهنگ‌سازی
مانند هر مسئله دیگری ازدواج سالمندان نیاز به فرهنگ‌سازی و تبلیغ لذا باید در کنار آن مراکزی نیز وجود داشته باشند که این رویه را تسهیل کنند.
با معرفی افراد سالمند به یکدیگر، به خصوص معرفی زنان سالمند ما که نسبت به مردان با موانع بیشتری مواجه‌اند و خودشان نمی‌توانند مستقیم اقدام به این کار کنند. باید در این مراکز مشاورانی حضور داشته باشند که افراد بدون مراجعه به فرزندان و اشنایانشان با مشاوره و راهنمایی این کار‌شناسان و با در نظر گرفتن تمام جوانب به یکدیگر معرفی شوند و زندگی سالم‌تری را در پیش بگیرند.
وظیفه رسانه‌ها
متولیان امور فرهنگی باید تلاش کنند تا فرهنگ‌سازی لازم را در مورد نوع نیازهای خاص این دوران داشته باشند. همینطور آنها باید برنامه سازی کنند تا دیگر هیچ فردی به دلیل سن بالا تمایل به ازدواج خود را مخفی نکند. همگان باید بداند که این نیازش کاملا طبیعی است و همگان باید به این باور برسند که مساله ازدواج در این سنین به ارضای نیاز جنسی مربوط نمی‌شود و پوششی از بعد معنوی و عاطفی دارد.
دکترحمیدرضااشراقی – معاون سلامت بنیاد فرهنگ سالمندی
